Γράφει ο ιατρός
Πέτρος Χειρίδης, MD, PhD
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-Ενδοσκόπος
Διδάκτωρ το πανεπιστημίου Αθηνών
Τα θηλώματα στα γεννητικά όργανα λέγονται κονδυλώματα. Κατεξοχήν μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή. Το προφυλακτικό δεν προστατεύει πλήρως από τη μετάδοση τους. Εφόσον διαγνωσθούν πρέπει να αφαιρεθούν με κάποια χειρουργική παρέμβαση είτε με τη τοπική εφαρμογή ειδικών φαρμάκων. Η επανεμφάνιση τους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη κατάσταση της άμυνας του οργανισμού.
Τι είναι τα κονδυλώματα και πώς προκαλούνται;
Τα κονδυλώματα προκαλούνται από τον ανθρώπινο ιό των κονδυλωμάτων ή θηλωματοϊό ή HPV (Human Papilloma Virus).
Υπάρχουν περισσότερα από 120 στελέχη του ιού HPV στη φύση. Περίπου τα 40 από αυτά, αφορούν τη γεννητική περιοχή και μπορούν να μεταδοθούν με τη σεξουαλική επαφή. Τα υπόλοιπα μπορούν να μολύνουν άλλες περιοχές του σώματος όπως τα χέρια ή τα πόδια προκαλώντας τις γνωστές «μυρμηγκιές», όμως δεν μπορούν να προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα και αντίστροφα οι γεννητικοί τύποι δεν προσβάλουν τα άκρα ή τον κορμό.
Τα θηλώματα στα γεννητικά όργανα που προκαλούνται μόνο από τους γεννητικούς τύπους του ιού λέγονται κονδυλώματα.
Πώς κολλάνε τα κονδυλώματα;
Τα κονδυλώματα στη πλειοψηφία τους μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής και συγκεκριμένα περισσότερο μέσω της άμεσης επαφής με το δέρμα της γεννητικής χώρας. Εντούτοις σε αρκετές περιπτώσεις ο μηχανισμός της μόλυνσης δε μπορεί να προσδιοριστεί.
Η χρήση προφυλακτικού περιορίζει τη μετάδοση του ιού, καθώς και όλων των αφροδίσιων νοσημάτων, αν χρησιμοποιηθεί σωστά και δεν σπάσει. Εντούτοις δεν εξασφαλίζει απόλυτη προστασία από το συγκεκριμένο ιό. Ο λόγος είναι ότι ο HPV, συχνά αφορά σημεία του γεννητικού συστήματος του άνδρα όπως το όσχεο (το δέρμα στους όρχεις), το οποίο δεν καλύπτεται από το προφυλακτικό, ενώ έρχεται σε επαφή με την πρωκτική περιοχή της γυναίκας κατά τη συνουσία.
Τέλος, ο ιός, έχει διαπιστωθεί ότι μεταδίδεται και με τον στοματικό έρωτα. Οι γεννητικοί τύποι του ιού, εξίσου εύκολα με τα γεννητικά όργανα προσβάλουν τους βλεννογόνους της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα και του λάρυγγα. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η λοίμωξη ευθύνεται για θηλώματα στη περιοχή αυτή, χρόνιο βράγχος φωνής, ακόμα και κακοήθεια.
Πώς μοιάζουν τα κονδυλώματα;
Τα κονδυλώματα μοιάζουν με τις μυρμηγκιές, ή με μικρές ελιές του δέρματος, οι οποίες συνήθως είναι λευκές ή διάφανες είτε έχουν τη χροιά του δέρματος. Συχνά οι βλάβες είναι επίπεδες, αλλά πολλές φορές είναι υπερυψωμένες, ανάγλυφες στην αφή. Αν κάποιος τις παρατηρήσει προσεκτικά, θα δει τις θηλώδεις προσεκβολές οι οποίες μοιάζουν με κεφαλή βελόνας στο εσωτερικό τους. Τα κονδυλώματα δεν προκαλούν πόνο. Με το πέρασμα του χρόνου ενδεχομένως να αυξηθούν σε μέγεθος, σε έκταση ή σε αριθμό.
Πρέπει να τονιστεί ότι ο HPV είναι ύπουλος ιός. Όχι μόνο μεταδίδεται εύκολα, αλλά στη πλειοψηφία των περιπτώσεων δε προκαλεί απολύτως κανένα σύμπτωμα σε κάποιον από τους ερωτικούς συντρόφους – άνδρα ή γυναίκα. Όταν η λοίμωξη δίνει συμπτώματα, αυτά εκδηλώνονται με την εμφάνιση των κονδυλωμάτων, η αλλιώς από όσους έχουν προσβληθεί από τον ιό HPV, δε θα εμφανίσουν όλοι κονδυλώματα!
Πώς διαγιγνώσκονται τα κονδυλώματα;
Τα κονδυλώματα ποικίλουν σημαντικά στην εμφάνιση τους. Μπορεί να μιμηθούν απλές ελιές του δέρματος, δερματικούς κρημνούς, ακόμα και άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες. Η διάγνωση προϋποθέτει γυναικολογική εξέταση από πεπειραμένο γυναικολόγο ή δερματολόγο-αφροδισιολόγο. Η εφαρμογή ειδικού διαλύματος (οξικού οξέος) στο κονδύλωμα μπορεί να υποβοηθήσει τη διάγνωση. Εκτός από τις περιπτώσεις όπου τα κονδυλώματα έχουν τυπική εμφάνιση, η απόλυτη διάγνωση γίνεται με ιστολογική εξέταση.
Πως θεραπεύονται τα κονδυλώματα;
Τα κονδυλώματα αντιμετωπίζονται συντηρητικά με φάρμακα ή χειρουργικά με την αφαίρεση ή τη καταστροφή τους. Όλες οι διαθέσιμες θεραπείες έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας πρέπει να εξατομικεύεται, ανάλογα με την ηλικία, την έκταση της νόσου, το κόστος, τη συνύπαρξη άλλων ασθενειών και τη προσωπική προτίμηση της ασθενούς. Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι με οποιαδήποτε από τις μεθόδους θεραπείας, η υποτροπή είναι πιθανή και εξαρτάται από τη κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Συντηρητική θεραπεία: Αφορά στην τοπική εφαρμογή φαρμακευτικών σκευασμάτων όπως νιτρικού αργύρου ή imiquimod. Παρόλο που η εφαρμογή είναι εύκολη, προϋποθέτει τη συστηματική χορήγηση για μεγάλο διάστημα έως και 16 εβδομάδες, προκειμένου το φάρμακο να φτάσει στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος όπου βρίσκεται ο ιός. Η συντηρητική αγωγή χρειάζεται συμμόρφωση της ασθενούς, επειδή το φάρμακο είναι τοξικό και απαιτεί τον προσεκτικό καθαρισμό της περιοχής, λίγες ώρες μετά την εφαρμογή του.
Χειρουργική θεραπεία: Αποτελεί ριζική θεραπεία, η οποία αποβλέπει στην αφαίρεση ή στην καταστροφή των κονδυλωμάτων και προσφέρει άμεσο αποτέλεσμα. Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές μέθοδοι, εκ των οποίων οι σπουδαιότερες είναι οι εξής:
- Χειρουργική αφαίρεση με νυστέρι: Δεν εφαρμόζεται πλέον επειδή έχει αντικατασταθεί από άλλες μεθόδους στις οποίες δεν απαιτείται συρραφή των τομών.
- Κρυοπηξία: Γρήγορη, φτηνή, εύκολη χειρουργική μέθοδος κατά την οποία ειδική κεφαλή υγρού αζώτου, εφαρμόζεται πάνω στις παθολογικές περιοχές. Στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (-90Co), τα κύτταρα παγώνουν, διογκώνονται και καταστρέφονται. Η μέθοδος είναι χαμηλής αξιοπιστίας διότι το βάθος καταστροφής είναι ανεπαρκές (3-4mm) και συστήνεται μόνο αν δεν υπάρχουν άλλες διαθέσιμες χειρουργικές μέθοδοι.
Εξάχνωση με διαθερμία ή ραδιοσυχνότητα (RF): Είναι η δημοφιλέστερη μέθοδος και χρησιμοποιεί υψίσυχνο ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο διατέμνει (CUT) ή καυτηριάζει (COAG) τον παθολογικό ιστό. Μπορεί να εφαρμοστεί με αγκύλη (LEEP) η με ακίδα, ανάλογα με τη θέση, την έκταση και το βάθος της βλάβης.- Εξάχνωση με Laser: Σύγχρονη μέθοδος υψηλή ακρίβειας η οποία προϋποθέτει ειδικό εξοπλισμό και εκπαίδευση του ιατρού. Η μέθοδος εφαρμόζει ενέργεια η οποία εξαχνώνει τον παθολογικό ιστό σε επαρκές βάθος 7mm. Έχει υψηλό ποσοστό επιτυχίας (>95%) και το μικρότερο ποσοστό υποτροπής σε 5 χρόνια.
Πώς θα αποφύγω να ξαναβγάλω κονδυλώματα αφού τα έχω καθαρίσει;
Πρέπει να γίνει σαφές ότι η θεραπεία των κονδυλωμάτων με οποιαδήποτε από τις μεθόδους θεραπείας δεν οδηγεί στην εκρίζωση του ιού, δηλαδή στον πλήρη καθαρισμό του ιού από το σώμα.
Η υποτροπή των κονδυλωμάτων σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τη γενικότερη κατάσταση της υγείας ενός ατόμου. Παράγοντες οι οποίοι επιδρούν στην άμυνα ενός ατόμου, επιτρέπουν στον ιό να αναπτυχθεί ευχερέστερα και να σχηματίσει κονδυλώματα. Τέτοιοι είναι:
- H έλλειψη ύπνου
- H πτωχή διατροφή
- H υπερβολική κόπωση
- Η καταπόνηση (στρες)
- Η λήψη κορτιζόνης ή ανοσοκασταλτικών φαρμάκων
- To κάπνισμα
Τέλος το σημαντικότερο μέτρο πρόληψης κατά των κονδυλωμάτων είναι ο εμβολιασμός των νεαρών κοριτσιών με το τετραδύναμο εμβόλιο κατά του HPV, το οποίο εκτός από την καταπολέμηση του καρκίνου του τραχήλου, προστατεύει και από τη μετάδοση των κονδυλωμάτων.
Περισσότερα για το εμβόλιο στη σχετική παράγραφο.
Χρήσιμα links:
1. Mayo Clinic
2. Medline Plus
3. WebMD
4. The Merck Manual of Medicine
5. CDC – Center of Disease Control & Prevention
6. Up To Date
Για περισσότερες ή ειδικές πληροφορίες γράψτε στο e-mail: infobgyn@gmail.com